Laat het woord hybride vallen en ik denk aan auto’s, stekkers en Elon Musk. Hoewel de laatste niet in de buurt is, valt er onder die noemer in cultuurcentrum De Warande in Turnhout heel wat te griezelen.
Er zijn vervalste fabeldieren te zien, zoals mummies van zeemeerminnen en hoorns van eenhoorns, maar ook maskers, sculpturen en reële bestiaria op sterk water. In deze wunderkammer zie je sfinxen, zeemeerminnen, harpijen, katachtigen en griffioenen. Op papier, in marmer en hout, op doek en sterk water. Dít zijn de hybriden.
Dat je veel kunt leren, komt door de – te laag hangende – plaquettes die melding maken van de Oudheid, Griekse filosofen en de Middeleeuwen. Je leest over ontdekkingsreizen en uitwisselingen van ideeën en objecten. Over echt en vervalsingen. Het is China hier, Japan daar. Het is Afrika, Europa, Amerika.
Imge Özbilge, The Call of the Mermaid (remake), 2022. foto ZOUT
Maar ook als je niets leest, voel je de rijkdom van de menselijke verbeelding. Hybriden gaat over verzamelen en over bijhouden wat niet verloren mag gaan. En is het niet gevonden, dan is het gemaakt, ontsproten uit onze menselijke fantasie. Om hel en verdoemenis het hoofd te bieden, en donder en bliksem te verklaren.
Meteen bij de ingang vind je de Löwenmensch, een kruising tussen mens en leeuw. Het is een beeldje gemaakt van een slagtand van een mammoet, zo’n 30 centimeter groot en maar liefst 40.000 (!) jaar oud. Ik moet het twee keer lezen, en ben voor de verandering opgelucht dat we met een replica te maken hebben. Wie hier de maker van is weten we niet, en ook dat is de kracht van deze tentoonstelling. Want waar het er vaak niet toe doet, is het ook smullen van grote meesters die losjes in het parcours zijn opgenomen.
En van monsters, van Goya en Ensor. Naast een sfinx van Grigorius Iladaris staat er een van Félicien Rops. Een Ethiopische Sint-Joris naast een Italiaanse. De draak van Dürer naast die van Fred Bervoets. Een tattoo design van Henk Schiffmacher naast een getatoeëerde torso van Edward Lipski. Een macaber gedroogde nep-zeemeermin naast een zachtwitte versie van Eva De Leener. Een slapend verenkind van Lucy Glendinning naast de schildpadvrouw van Wim Hermans.
Dat curator Tom Liekens vier jaar de tijd heeft genomen om de weinig charmante ruimtes in De Warande zo naar zijn hand te zetten, heeft zijn geld opgebracht. Het is vooral de rijkdom aan objecten en details in Hybriden die na afloop blijft hangen. Het meer waar ik de dag erna omheen wandel, ga ik niet meer in. Je weet nooit welke griezels er op de bodem leven.
Hybriden, Samengestelde wezens uit fabels, mythen en legenden. T/m 17.11 in De Warande in Turnhout. warande.be
