Heeft u wel eens voor uw huis gestaan, of ergens anders, en gedacht: hoe was deze plek voordat hij werd volgebouwd, toen er nog bos of veld lag, toen er nog geen mensen waren, helemaal niets en niemand?        

Voor zover u dit nog nooit heeft gedacht kan Robert Zemeckis’ Here u alsnog in een dergelijke denkstemming brengen. De film speelt zich volledig af op één locatie en houdt van begin tot einde vast aan hetzelfde perspectief op die plek, terwijl hij in tijd een afstand van miljarden jaren aflegt. Hoofdpersonages zijn het aanvankelijk jonge stel Richard (Tom Hanks) en Margaret (Robin Wright), die je in hun huis ziet intrekken, een gezin stichten, ouder worden, afscheid nemen. En dat dus allemaal vanuit één enkel standpunt gefilmd, zodat de camera het huis nooit verlaat en zich altijd richt op diezelfde hoek van de woonkamer. De plek waar ooit dinosaurussen rond stampten – ook dat laat Here zien, net als de bouw van het huis, eeuwen voordat Richard en Margaret er gaan wonen.

Here is een bewerking van Richard McGuire’s gelijknamige graphic novel (2014), die in zijn getekende kaders eveneens extreem honkvast blijft. Het is niet niks om die vorm naar film om te zetten, benadrukt Zemeckis in de interviews die hij tot nu toe over de film gaf. Sterker nog, volgens de man achter Forrest Gump (eveneens met Hanks en Wright) is er nog nooit een film zoals Here gemaakt. ‘Er zijn vergelijkbare scènes in erg vroege stille films, voordat de taal van de montage werd uitgevonden, maar dat is het dan ook wel zo’n beetje,’ aldus Zemeckis in Vanity Fair.

In Here wil Robert Zemeckis dingen tonen die je in het echte leven niet ziet

Interessant, hoe Zemeckis zijn met tijd en ruimte spelende filmexperiment ook zelf in de tijd plaatst. Zijn uitspraak maakt me ook benieuwd naar de vroege films die hij terloops noemt. Welke films zijn dat? Wat gebeurt er precies? Ik heb eerlijk gezegd geen idee, behalve dan dat de eerste films het inderdaad nog zonder de taal (of grammatica) van de montage stelden en zich steevast in één minutenlang, statisch shot ontrafelen. Bijvoorbeeld bij de aankomst van een trein op het station, of een gezin dat zijn baby voedt. In die films valt de verteltijd volledig samen met de vertelde tijd, dus in die zin hebben ze niks met Zemeckis’ film te maken, lijkt mij.

In hetzelfde Vanity Fair-interview gaat Zemeckis in op zijn onvermoeibare experimenteerdrift. Al zijn hele carrière zet hij visuele effecten in om het publiek naar nieuwe dimensies van de filmkunst te voeren. Denk alleen al aan de manier waarop hij Tom Hanks als Forrest Gump in bestaande historische beelden van beroemdheden als John F. Kennedy incorporeerde.

De voor de film Here verjongde versies van Tom Hanks (68) en Robin Wright (58)

In Here worden Hanks en Wright eerst digitaal verjongd en later verouderd, om in pas te blijven met hun voortdurend veranderende omgeving. Een proces dat in het alledaagse leven, in de gestage stroom van de realiteit, nagenoeg onzichtbaar blijft: met onze eigen ogen kunnen we alleen de momenten ontwaren, de tussenstappen, nooit de transformatie van het ene hier en nu naar het volgende. Zemeckis: ’Ik heb altijd gedacht dat het onze taak als filmmakers is om het publiek dingen te tonen die het in het echte leven niet ziet.’

Daarmee plaatst Zemeckis zichzelf en Here wederom in een filmtraditie: die van de cinema die je in fris contact met de wereld brengt, juist door elementen te onthullen die voor het blote oog verborgen blijven. Dat fris vervreemdende effect kan ook buiten de bioscoop dóórwerken, als een soort nabeeld dat alle ruis uit de realiteit filtert en je dichter bij de essentie brengt. Al is het maar dat je sensitiever wordt voor de kleuren om je heen, voor de gebouwen, de relaties die het landschap met de mensen aangaat.

Dus na Here meteen naar buiten gaan en goed om je heen kijken, op zoek naar de dingen die er ooit waren.

Robert Zemeckis, Here. Vanaf 28.11 in de bioscopen.