De topstukken van het Rijksmuseum, het Louvre en het MoMA kennen we. Hoe zit het met de meesterwerken dichter bij huis? Zoals Sint Joris en de Draak van Jan van Cleef, te zien in het Limburgs Museum in Venlo. door Patricia Pisters

De overwinning van Sint Joris en de draak is een thema dat mensen blijft inspireren. Er is zelfs een achtbaan op gebaseerd, maar daarover gaat deze rubriek niet. Sint Joris duikt oneindig vaak op in de kunst, zoals op het schilderij Sint Joris en de Draak. Er wordt trouwens aangenomen dat hij nooit heeft geleefd.

Volgens de legende, zoals die in het midden van de 13e eeuw werd opgetekend in de Legenda Aurea, redde Joris de stad Silena in het huidige Libië van een draak. Het beest had de enige bron ingenomen en eiste elke dag twee schapen, alleen dan zou de bevolking over het water kunnen beschikken. Toen alle schapen verorberd waren, eiste hij maagden. Ook de dochter van de koning stond op de nominatie.

Juist op dat moment kwam Joris in actie. Hij beloofde de koning en het volk om het beest te doden als iedereen zich tot het christendom zouden bekeren. Aldus geschiedde. Joris versloeg de draak en doopte diezelfde dag nog 15.000 mensen.

Op het monumentale schilderij Sint Joris en de draak in het Limburgs Museum is e draak al aan zijn einde gekomen. De afgebroken lans steekt nog in de bloedende halswond van het beest, terwijl Sint Joris zich als de overwinnaar presenteert aan Maria, die met het Christuskind op een wolk zit. Er hangen ook twee engeltjes in de lucht, van wie er één de helm van de dappere held draagt.

Joris zelf gaat gekleed in een harnas. Op zijn heup draagt hij een zwaard en in zijn rechterhand houdt hij een rood vaandel. Met één been knielt hij op het levenloze lichaam van de draak. Hij heeft het beest verslagen. Het heidendom de kop ingedrukt.

Het paneel is in 1693 geschilderd door Jan van Cleef. De Venlose meester leerde het vak vermoedelijk bij Gasper de Crayer in Brussel. Hierna vestigde hij zich in Gent. In het midden van de 17de en begin van de 18de eeuw verwierf hij bekendheid in de Zuidelijke Nederlanden. Zijn historische genrestukken en religieuze taferelen bevinden zich vooral in Belgische musea. Toch is Venlo bijzonder trots op zijn ‘zoon’. Van Cleef kreeg een medaillon in de buitenmuur van het stadhuis en er is een straat naar hem vernoemd.


limburgsmuseum.nl