Mislukte kansen - Een kleine geschiedenis van de Luikse wapenindustrie

vemelding, bij een vitrine met een halfautomatisch vuurwapen van hetzelfde type. 

Hoeveel verhaal laten de tentoonstellingsmakers hier liggen? Princips gangen door Sarajevo waren al een mooi uitgangspunt geweest. Na een aantal mislukte moordpogingen eerder die dag had hij de hoop op een gelukte aanslag eigenlijk al opgeven. Maar komend uit een delicatessenzaak zag hij de auto met de aartshertog en aartshertogin in zijn achteruit door de straat gaan. Princip aarzelde niet en sprong op de treeplank van de wagen. Kennelijk was het bedieningsgemak van het FN-pistool dusdanig dat hij in een opwelling kon toeslaan. 

Een andere verhaallijn die de tentoonstellingsmakers lieten liggen: de twee schoten in Sarajevo vormden de inleiding tot een kennismaking met de realiteit van een gemechaniseerde oorlog. Wapens konden in een oogwenk bosjes mensen wegmaaien. 

Voor 1914-1918 had de bedrijfstak al zijn industrialisatie doorgemaakt. De eeuwenoude Luikse wapentraditie was tot eind negentiende eeuw een samenspel van allerlei ambachtslui en handelaren. Pas vanaf 1889 pakte FN het grootschaliger aan. In eerste instantie in opdracht van het Belgische leger, later ook voor internationale klanten.   

Noël Bataille, L’atelier des garnisseurs (1900). Olieverf op doek. © La Boverie

Ars mechanica is eerst en vooral een uitstalling van pistolen, geweren en zwaarder wapentuig die deze schaalvergroting opleverde. Omdat FN zich in de loop van haar geschiedenis niet beperkte tot wapens, krijgt het publiek in Luik ook nog andere producten te zien: FN-auto’s, -motoren, -fietsen en zelfs –typemachines en melkmachines. 

Behalve voor FN is er op de expositie ook ruimte voor de wapens van Winchester en Browning, dat zou fuseren met FN. Oprichter en ontwerper John Moses Browning verhuisde ervoor naar Herstal. Het vormt vooral de aanleiding voor het tonen van nog meer schiettuig en een hele reeks natuur- en jachttaferelen. 

De stad Luik en mede-sponsor FN-Browning willen met deze tentoonstelling vooral glimmen bij zoveel historie en industriële activiteit. Pogingen om de menselijke kanten van het verhaal te laten zien of maatschappelijke inkadering worden amper ondernomen. 

Misschien ligt het niet alleen aan Luiks chauvinisme en de PR-afdeling van FN-Browning, maar zegt het ook iets over de tijdgeest. Recente internationale ontwikkelingen hebben Europa’s kwetsbaarheid pijnlijk blootgelegd; steviger bewapenen lijkt verstandig. Kritische noten en nuanceringen zijn even kansloos als in de voorgaande decennia toen er aanhoudend werd bezuiniging op defensie. 

Ars Mechanica. De kracht om te innoveren. T/m 27.07 in La Boverie Luik. nl.laboverie.com