Dankzij de coronalockdowns is het aantal amateurornithologen in Nederland geëxplodeerd. Uit pure verveling trok iedereen de natuur in, om, vaak bij gebrek aan beter, vogels te gaan spotten. Ze kunnen nu terecht in de expositie Vrije vogels in Breda.

Het is een frustratie van iedere hobbyvogelaar: je ziet een potentieel interessante vogel op een tak zitten, maar omdat het licht verkeerd valt, kun je hem niet thuisbrengen. Is het een slechtvalk, een sperwer, een smelleken misschien, of toch een ordinaire, maar niettemin oogstrelende torenvalk?

Op de fototentoonstelling Vrije Vogels in de Grote Kerk in Breda, een samenwerking van BredaPhoto en de Franse uitgever Atelier EXB, is het ook vaak gissen waar je naar kijkt. Behalve bij de wouwen van Magnum-fotograaf Paolo Pellegrin en de zwaluwen en halsbandparkieten van Rinko Kawauchi en Yoshinori Mizutani. Maar dit zijn kunstenaars, geen natuurfotografen. Voorwaarde voor deelname aan Vrije Vogels is dat er minstens één vogel op de foto staat – al is het slechts een stip op de horizon. En, vooruit, dat je een internationale topfotograaf bent.

Werk van Roger Ballen in de Grote Kerk in Breda.

Vooral Roger Ballen springt in Breda in het oog. De Zuid-Afrikaanse Amerikaan balanceert het liefst tussen geinig, freaky en gruwelijk, zie ook zijn videowerk voor hiphopduo Die Antwoord. Ook hier weer: zijn zwart-witwerk is geïnspireerd op Alice in Wonderland. ‘Zoek de vogel’, lijkt de opdracht, ‘dood of levend’.

Zoals je ineens overál vogels ziet in de Grote Kerk. Vogels die er nooit leken te zijn. Op de koorbanken, op een replica van De Tuin der Lusten, op een 17de-eeuws Nassau-manuscript, op een portret van de hier begraven graaf Engelbrecht II, trots poserend met een slechtvalk.

Overigens nestelen nazaten van deze koninklijke valk zich momenteel in de toren van de kerk. Een troostprijs voor de vogelaar, die hier waarschijnlijk lichtelijk teleurgesteld de kerk verlaat.

Helemaal vogelvrij – los van een projectie van een rondfladderende vredesduif – is Galerie Ecker, vijf minuten verderop, qua urgentie het hoogtepunt van het ietwat willekeurige Vrije Vogels. Als eerbetoon aan de vermoorde Mahsa Amini en andere vogelvrije landgenoten toont de Iraans/Nederlandse Tina Farifteh 250 Instagramfoto’s van vrijheidsstrijders die opgepakt werden (witte rand), omdat ze bijvoorbeeld geen hijab droegen. Of niet meer leven (zwarte rand). De Iraanse apper Toomaj Salehi roept op een scherm om vrijheid: levensgevaarlijk. Een jaar geleden werd hij opgepakt. Hij zit nu een straf uit van zes jaar. 

Vrije Vogels – door de lens van internationale topfotografen. T/m 03.12 in de Grote Kerk in Breda.  bredaphoto.nl