De voorkeur van… Bibi Ortjens

is sopraan Elly Ameling. Hoewel ik haar nooit heb ontmoet, heb ik van haar geleerd dat dit een niet-egocentrisch genre is. Het is fijnbesnaard en gedetailleerd, één en al poëzie. Ameling is iemand die alles in dienst stelt van de muziek.  

Ik hou ook van het klassieke operettegenre, van Robert Stolz en Nico Dostal, en van de swing uit de jaren dertig en veertig: Benny Goodman, Glen Miller, Artie Shaw en Tommy Dorsey. Als ik die muziek hoor, voel ik me deel uitmaken van de geschiedenis.

Er gaat geen week voorbij dat ik niet naar Rowwen Hèze luister. In zijn solowerk is zanger Jack Poels, met zijn poëzie van het kleine leven, op zijn best.

Genres resoneren verschillende delen van jezelf. Het geweldige van deze tijd is dat je het allemaal naast elkaar kunt beluisteren.’

Film/tv/Netflix

‘Ik kijk geen tv of Netflix. Niet dat het minderwaardig is of zo, ik heb geen zin er tijd aan te besteden. Ik hou van de films van David Lynch en Andrej Tarkovski. Het is poëtische cinema waar, net als in de Duitse liedkunst, niet bewust naar een doel of product wordt toegewerkt. Er is geen maatschappelijk of politiek standpunt; je moet durven vertrouwen op het onderbewustzijn. David Lynch noemt dat “catching the big fish”. Als kunst niet over het spirituele gaat, zei Tarkovski, is het geen kunst. Daar ben ik het mee eens. Kunst moet individu- en tijdoverstijgend zijn.’

Architectuur

‘Of het nu de Charles Voscour in Maastricht is van Charles Vandenhove, of het Maankwartier in Heerlen van Michel Huisman, ik vind het prachtig als architecten optimisme durven te tonen, uit liefde voor wat ze mooi vinden, en niet meegaan met de hype. Het is het besef dat je deel uitmaakt van een groter geheel, van een lange traditie waarin veel mensen je zijn voorgegaan. 

Aan het begin van zijn Overpeinzingen bedankt Marcus Aurelius behalve zijn ouders en voorouders iedereen van wie hij iets heeft geleerd. Het idee dat we individuen zijn die allemaal iets nieuws creëren, klopt niet. Het getuigt van arrogantie, zonder traditie gaat het niet.’

Beeldende kunst

‘Marc Chagall, Charles Eijck en Charlotte Salomon hebben de liefde afgebeeld zonder angst voor de kritiek dat hun kunst figuratief was. Ik ben een stiekeme verzamelaar van Charles Eijck, ik heb al wat prints en litho’s. Het is geen optimistisch werk, dat klopt, maar ik hou van het lokale op zijn schilderijen, de vakwerkhuisjes, en het tekenachtige van zijn schilderijen. Zijn portretten ontberen elke vorm van ijdelheid.

Bibi Ortjens (Maastricht, 1996) begon op haar 17de met zingen en studeerde in 2019 cum laude af aan het conservatorium in Maastricht. In 2019 maakte ze haar debuut bij Opera Zuid in Die Zauberflöte. Vorig jaar maakte ze haar theaterdebuut in de monoloog Mara van Ger Bertholet. Deze zomer vertolkt ze Gianetta in L’Eliser d’Amore van Gaetano Donizetti.

Ik hou van het werk van Fons Haagmans. Zijn afbeeldingen van een ezel met een gitaar of een vos met een liederenboek staan in een lange traditie. 

Mijn moeder schildert, haar huis hangt vol met haar werk. Ze is ooit van de academie gegaan omdat ze daar niet figuratief mocht werken. Toen ik voor het eerst het werk van Charlotte Salomon zag, begreep ik wat ze bedoelde. Die is niet bang voor het dramatische, niet bang om een verhaal te schilderen. En ook haar kleurgebruik is niet niks.’

Boeken 

‘Ik heb net Far From the Madding Crowd uit, van Thomas Hardy. Ik las de vertaling, mijn vriend het Engelse origineel, zo kon ik vergelijken. Ik heb er een hernieuwde liefde voor de Nederlandse taal aan overgehouden. Het zijn de observaties die het tot zo’n goed boek maken. Hardy beschrijft heel precies de psychologische veranderingen bij de hoofdpersonen.

Mijn moeder las me ooit voor uit de Het kleine Huis-serie van Laura Ingalls Wilder, ik herlees de boeken nog steeds, over een gezin dat steeds verder naar het westen trekt. Waarom? Opnieuw het besef van de levens die ons voor zijn gegaan, hier aan de hand van de beschrijvingen van het huiselijk leven. 

Ik las De bijbel tegelijkertijd met De bijbel voor ongelovigen van Guus Kuijer. Je zou denken dat hij het schreef om te laten zien hoe het écht zat; het tegendeel is waar. Bij  Kuijer komen zelfs de meest onrealistische passages in de Bijbel tot leven.   

Een modern boek? Dan kies ik Harry Potter. Geniaal. Alles wat ik in een fantasiewereld wil tegenkomen, kom ik daar tegen. Harry Potter gaat zeker mee naar een onbewoond eiland.’

Theater 

‘Toen ik werd gevraagd voor de theatermonoloog Mara van Ger Bertholet heb ik pas ontdekt wat er allemaal samenkomt in het theater. Door corona is het stuk pas in september opgevoerd, per voorstelling mochten maar dertig mensen in de zaal.

In Maastricht zag ik een stuk van Buurttheatergroep Mariaberg, onder leiding van Tamara Jongerden – nog zo’n voorbeeld van iemand die haar ego aan de kant durft te zetten. Het script is gebaseerd op gesprekken met buurtbewoners, er komen thema’s als huiselijk geweld aan bod. Het is een ontroerende ode aan het ongepolijste menselijk bestaan.’