De dag voordat ik bij een zakelijke afspraak (op een vrijdagmiddag) werd onthaald met een glas witte wijn en de tonen van Jacques Brels Il neige sur Liège was ik daadwerkelijk in Luik – zonder dat mijn gastheer daar weet van had overigens. De dag dáárvoor was aan de Rue Léopold, een reliek van het rijke industriële verleden van de stad, na een gasexplosie een huis ingestort waarbij vijftien doden vielen.
Het sneeuwde niet maar het regende, de dag dat ik in Luik was. In het elke ziel en zaligheid ontberende Musée d’Art Moderne et d’Art Contemporain (MAMAC) ontmoette ik kunstenaar Alain De Clerck. Rijzig postuur, goedlachs, kort Amerikaans. Hij probeert de beeldende kunst in zijn stad een nieuwe impuls te geven.
Moedig, denk je dan.
In 2002 maakte De Clerck een kunstwerk waarmee hij geld inzamelt. Dat ging als volgt. Op een plein in het centrum van Luik plaatste hij een roze parkeerautomaat met een halve loop erop. Elke keer als iemand een munt in de automaat stopt, spuugt de loop vuur. De vlam van de kunst. Voor elke spuug leggen sponsors één euro bij. Zo haalde hij in zeven jaar tijd ruim 40.000 euro op waarmee hij werk aankocht van kunstenaars uit Luik en omgeving.
De Clerck noemde zijn project Société Publique d’Aide Culturelle (SPAC), een naam die alles zegt over de status van hedendaagse kunst in Luik. Één keer per jaar mag hij zijn collectie tonen in een vleugel van het MAMAC. “De verzameling is betaald door het publiek, en moet zichtbaar blijven”, zegt hij.
Nadat drie (van de zes) sponsors zich terugtrokken, vatte De Clerck het plan op om ook in het omringende buitenland zijn Eurovlam te laten spugen. De kandidatuur van Maastricht tot Europese Culturele Hoofdstad in 2018 reikt niet voor iets over de grenzen, toch?
Zo kreeg SPAC eind januari een Europees tintje, en werd de jaarlijkse expositie SPACE gedoopt. De Clerck wil nu in elke stad in de Euregio – vandaar de toegevoegde E – een vuurspuwende parkeermeter plaatsen. “Zo ontstaat een toeristisch-artistiek circuit dat de steden met elkaar verbindt”, zegt SPACE-medewerkster Isabelle Querinjean, die we alleen al vanwege haar achternaam graag citeren.
Vanwege de grensoverschrijdende ambities van SPACE werden op de valreep twee niet-Waalse kunstenaars uitgenodigd: de Maastrichtse Tanja Ritterbex en Anja Bayerwaltes, geboren in Aken,opgeleid in Maastricht en woonachtig in Luik. Van de euregionale pers kwam bij de opening één vertegenwoordiger opdraven. Hij zag museumsuppoosten in zijkamers een sigaretje opsteken, terwijl bezoekers leunend tegen een meterslange wandschildering van Soll LeWitt de toespraken over zich heen lieten komen. De miserabele wijn die na afloop werd geschonken, zorgde ervoor dat de bezoekers niet te lang bleven.
Toch heeft het MAMAC een soort van toekomst. Drie jaar geleden werd bekend dat het museum voor ruim twintig miljoen euro wordt gerestaureerd en uitgebreid. Alain De Clerck glimlacht als ik informeer naar het plan. “Twintig miljoen? Veertig miljoen zul je bedoelen. Er komt ook een brug over de Maas die het museum verbindt met station Guillemins.” In 2015 moet alles gereed zijn, maar als geboren Luikenaar vermoedt De Clerck dat het geld naar andere projecten zal vloeien.
Dat zou zo maar de vernieuwing van het stedelijke gasleidingstelsel kunnen zijn.